राजधानी मा आयेउ
अस चहला-कीच किहेउ
कचरा बरपेउ
सराँइधि मचायेउ
इन्द्र केरि फुलवारी ते लावा भवा
अर्जुन का
अरघान का हिमालय वहु
जमुना मा धँसिगा,
अस अपन उजेरु उरेहेउ
धरती पर चमकेउ
कि आसमान का सिविता सरमाइगा
उवतइ खन डरिगा
पुरबहे मा फँसिगा
मुलु तुमारि चमक
क्षण भर की रहइ,
अब अन्धकार का रयाला बहइ
को हरइ?
कुछ मंत्र फूँकउ
कुछ तंत्र बँकउ
तब तौ सिविता के आका बनेउ
चाँद के काका बनेउ
मंगरु
बुद्धु
बृहस्पति की सान बनेउ
हनुमान बनेउ
आकास का बगल दाबेउ
सिविता का फ्याँट बाँधेउ
चाँद का रपटायेउ,
यह न समझेउ
हनुमान तौ रामदूत रहइँ
वइ राम
जउन राजतंत्रु घालिन
लोकतंत्रु पालिनि
लोक हित मा
राजु-पाटु त्यागिनि
परिवारु त्यागिनि
लोक-लाज राखिनि
लोक-लागि
रन-बन घूमें
धूप मा सुखाइनि द्याँह
जाड़ु बाँधिनि मुट्ठिन मा
बरखा विताइनि सर
दुख-सुख भे समान
उत्तर ते दक्खिन तकु
कुल्लि देसु घूमिनि
जन-जन चूमिनि
हीन का उठाइनि सर
दीन का लगाइनि गर
खाले जउन परे रहइँ
तिनका उपर किहिनि
कोल
भील
बाँदर
सब का धाइ मिले
सबरी का जाइ मिले
सरनागत पालिनि
पत्थर तक तारिनि
राम अस जनतंत्री
जन-जन मा रमे
मन-मन मा जमे
सबु जगु धारिनि
तब वइ राम बने
सब का समान बने
तब वइ वीर बने
तब वह तीर बने
रावन का मारिनि
अनाचारु जारिनि।
यहे राम असली
तुम्हार राम नकली
ध्वाखा-घंधड़ी
बड़े कंतड़ी।
ऐसे राम के दूत बनतिउ
तौ मउका परे
सोभा देति
सुर्ज निगलबु
चाँद का चरबु
तारेन का हरबु,
तुम्हइँ तौ पनबिजुली का दम रहइ
मुला वह दिनु न लाई
वह सिर्फ राति केरि चेरी
तिहू के बुतइ मा न देरी
कौनउ न राखउ तुम
सुर्ज-चाँद मरे परे
तारा सब तरे परे
जमीन पर झरे परे
यह न समझेउ कि :
झरा जौनु फरा
बुतान जौनु बरा
अब बतावउ का होइ
संसद मा अँधेरु भरा।
rajdhani ma ayeu
as chahla keech kiheu
kachra barpeu
saranidhi machayeu
indr keri phulvari te lava bhava
arjun ka
arghan ka himalay vahu
jamuna ma dhansiga,
as apan ujeru ureheu
dharti par chamkeu
ki asman ka sivita sarmaiga
uvatai khan Dariga
purabhe ma phansiga
mulu tumari chamak
kshan bhar ki rahai,
ab andhkar ka rayala bahai
ko harai?
kuch mantr phunkau
kuch tantr bankau
tab tau sivita ke aaka baneu
chaand ke kaka baneu
mangaru
buddhu
brihaspati ki saan baneu
hanuman baneu
akas ka bagal dabeu
sivita ka phyaant bandheu
chaand ka raptayeu,
ye na samjheu
hanuman tau ramadut rahain
vai raam
jaun rajtantru ghalin
loktantru palini
lok hit ma
raju patu tyagini
parivaru tyagini
lok laaj rakhini
lok lagi
ran ban ghumen
dhoop ma sukhaini dyaanh
jaDu bandhini mutthin ma
barkha vitaini sar
dukh sukh bhae saman
uttar te dakkhin taku
kulli desu ghumini
jan jan chumini
heen ka uthaini sar
deen ka lagaini gar
khale jaun pare rahain
tinka upar kihini
kol
bheel
bandar
sab ka dhai mile
sabri ka jai mile
sarnagat palini
patthar tak tarini
raam as jantantri
jan jan ma rame
man man ma jame
sabu jagu dharini
tab vai raam bane
sab ka saman bane
tab vai veer bane
tab wo teer bane
ravan ka marini
anacharu jarini.
yahe raam asli
tumhar raam nakli
dhvakha ghandhDi
baDe kantDi.
aise raam ke doot banatiu
tau mauka pare
sobha deti
surj nigalabu
chaand ka charabu
taren ka harabu,
tumhain tau panabijuli ka dam rahai
mula wo dinu na lai
wo sirph rati keri cheri
tihu ke butai ma na deri
kaunau na rakhau tum
surj chaand mare pare
tara sab tare pare
jamin par jhare pare
ye na samjheu ki ha
jhara jaunu phara
butan jaunu bara
ab batavau ka hoi
sansad ma andheru bhara.
rajdhani ma ayeu
as chahla keech kiheu
kachra barpeu
saranidhi machayeu
indr keri phulvari te lava bhava
arjun ka
arghan ka himalay vahu
jamuna ma dhansiga,
as apan ujeru ureheu
dharti par chamkeu
ki asman ka sivita sarmaiga
uvatai khan Dariga
purabhe ma phansiga
mulu tumari chamak
kshan bhar ki rahai,
ab andhkar ka rayala bahai
ko harai?
kuch mantr phunkau
kuch tantr bankau
tab tau sivita ke aaka baneu
chaand ke kaka baneu
mangaru
buddhu
brihaspati ki saan baneu
hanuman baneu
akas ka bagal dabeu
sivita ka phyaant bandheu
chaand ka raptayeu,
ye na samjheu
hanuman tau ramadut rahain
vai raam
jaun rajtantru ghalin
loktantru palini
lok hit ma
raju patu tyagini
parivaru tyagini
lok laaj rakhini
lok lagi
ran ban ghumen
dhoop ma sukhaini dyaanh
jaDu bandhini mutthin ma
barkha vitaini sar
dukh sukh bhae saman
uttar te dakkhin taku
kulli desu ghumini
jan jan chumini
heen ka uthaini sar
deen ka lagaini gar
khale jaun pare rahain
tinka upar kihini
kol
bheel
bandar
sab ka dhai mile
sabri ka jai mile
sarnagat palini
patthar tak tarini
raam as jantantri
jan jan ma rame
man man ma jame
sabu jagu dharini
tab vai raam bane
sab ka saman bane
tab vai veer bane
tab wo teer bane
ravan ka marini
anacharu jarini.
yahe raam asli
tumhar raam nakli
dhvakha ghandhDi
baDe kantDi.
aise raam ke doot banatiu
tau mauka pare
sobha deti
surj nigalabu
chaand ka charabu
taren ka harabu,
tumhain tau panabijuli ka dam rahai
mula wo dinu na lai
wo sirph rati keri cheri
tihu ke butai ma na deri
kaunau na rakhau tum
surj chaand mare pare
tara sab tare pare
jamin par jhare pare
ye na samjheu ki ha
jhara jaunu phara
butan jaunu bara
ab batavau ka hoi
sansad ma andheru bhara.
स्रोत :
पुस्तक : घास के घरउँदे (पृष्ठ 97)
रचनाकार : श्यामसुंदर मिश्र ‘मधुप’
प्रकाशन : आत्माराम एण्ड संस, कश्मीरी गेट, दिल्ली
संस्करण : 1991
Additional information available
Click on the INTERESTING button to view additional information associated with this sher.
rare Unpublished content
This ghazal contains ashaar not published in the public domain. These are marked by a red line on the left.