आँखों  पर  बाँधकर  पट्टी  
खेलना  आँख-मिचौनी  का  खेल  
ख़ूब  भाता  था  मुझे  
मैं  तब  सोचा  करती  कि  क्या  ही  मज़ा  आता  
कि  ज़िंदगी  एक-दूसरे  से  छुपते-ढूँढ़ते  बीत  जाती।  
मगर  जैसे-जैसे  उम्र  बढ़ने  लगी  
मैं  अँधेरों  से  डरने  लगी।  
रातों  को  बड़े  चाव  से  सुना  करती  थी  
बोतल  वाले  जिन्न  और  भूतों  की  कहानियाँ  
मगर  अब  हिलते  साए  को  देखकर  भी  
रूह  काँप  उठती  है।  
एकाँत  हमेशा  बड़ा  निजी  हुआ  करता  था  
उसे  जीती  थी  मैं  बेरोक-टोक  
बिलकुल  अपनी  तरह  से  
पर  पता  नहीं  
वक्त  कब  और  कैसे  इतना  बदला  
कि  एकाँत  पर  अकेलापन  हावी  हो  गया।  
अब  सुनसान  अकेले  में  
कहीं  जाने  से  मन  डरता  है।  
उम्र  चाहे  बचपन  की  हो  या  पचपन  की  
ख़ौफ़  का  साया  मंडराता  रहता  है  जहन  में  
डरने  लगी  हूँ  अँधेरों  से  
निर्जन  एकांत  से।  
तो  क्या  इस  डर  से  मैं  रोक  दूँ  प्यारी  बच्चियों  को  
अपनी  ज़िंदगी  जीने  से?  
पाबंदियां  लगा  दूँ,  खुल  कर  हँसने  पर?  
चिड़ियों-सा  चहकने  पर?  
झरनों-सा  बहने  पर?  
महदूद  कर  दूँ  उनकी  परवाज़  
घर  की  चारदीवारी  में?  
घोंट  दूँ  उनकी  आवाज़  
भीतरी  तहख़ानों  में?  
जीते  जी  मार  दूँ  
उनके  भीतर  की  निर्भया?  
तोड़  दूँ  उनकी  अदम्य  जिजीविषा?  
असंभव  को  संभव  करने  का  शानदार  सपना?  
और  क्या  डर  से  दुबक  रहना  ही  है  सुरक्षा?  
जुबान  पर  ताले  
और  आँखों  पर  पट्टी  ही  है  
हिफ़ाज़त  की  परिभाषा?  
अब  वक्त  है  कि  हम  
कलम  से  छेनी  का  काम  लें  
धारदार,  नए  शब्द  गढ़ें  
बदलते  वक्त  के  साथ  
कदमताल  करती  परिभाषाएँ  रचें।  
हिफ़ाज़त  और  सुरक्षा  की  आड़  में  
दुबकने  के  बदले  
हाथों  में  मशालें  लिए  आगे  बढ़ें  
घरों  से  बाहर  निकलें  
दूर  तक,  देर  तक  गहन  अँधकार  में  चलें।  
आओ  हम  डर  की  छाती  पर  रख  दें  
आत्मविश्वास  के  जगमगाते  दिए...  
आओ  हम  भीतर  के  अँधियार  से  लड़ें!!  
                ankhon  par  bandhakar  patti  
khelna  ankh  michauni  ka  khel  
khoob  bhata  tha  mujhe  
main  tab  socha  karti  ki  kya  hi  maza  aata  
ki  zindagi  ek  dusre  se  chhupte  DhunDhate  beet  jati.  
magar  jaise  jaise  umr  baDhne  lagi  
main  andheron  se  Darne  lagi.  
raton  ko  baDe  chaav  se  suna  karti  thi  
botal  vale  jinn  aur  bhuton  ki  kahaniyan  
magar  ab  hilte  saye  ko  dekhkar  bhi  
rooh  kaanp  uthti  hai.  
ekaant  hamesha  baDa  niji  hua  karta  tha  
use  jiti  thi  main  berok  tok  
bilkul  apni  tarah  se  
par  pata  nahin  
vakt  kab  aur  kaise  itna  badla  
ki  ekaant  par  akelapan  havi  ho  gaya.  
ab  sunsan  akele  mein  
kahin  jane  se  man  Darta  hai.  
umr  chahe  bachpan  ki  ho  ya  pachpan  ki  
khauf  ka  saya  manDrata  rahta  hai  jahan  men  
Darne  lagi  hoon  andheron  se  
nirjan  ekaant  se.  
to  kya  is  Dar  se  main  rok  doon  pyari  bachchiyon  ko  
apni  zindagi  jine  se?  
pabandiyan  laga  doon,  khul  kar  hansne  par?  
chiDiyon  sa  chahakne  par?  
jharnon  sa  bahne  par?  
mahdud  kar  doon  unki  parvaz  
ghar  ki  charadivari  men?  
ghont  doon  unki  avaz  
bhitari  tahkhanon  men?  
jite  ji  maar  doon  
unke  bhitar  ki  nirbhaya?  
toD  doon  unki  adamya  jijivisha?  
asambhav  ko  sambhav  karne  ka  shanadar  sapna?  
aur  kya  Dar  se  dubak  rahna  hi  hai  suraksha?  
juban  par  tale  
aur  ankhon  par  patti  hi  hai  
hifazat  ki  paribhasha?  
ab  vakt  hai  ki  hum  
kalam  se  chheni  ka  kaam  len  
dharadar,  ne  shabd  gaDhen  
badalte  vakt  ke  saath  
kadamtal  karti  paribhashayen  rachen.  
hifazat  aur  suraksha  ki  aaD  men  
dubakne  ke  badle  
hathon  mein  mashalen  liye  aage  baDhen  
gharon  se  bahar  niklen  
door  tak,  der  tak  gahan  andhakar  mein  chalen.  
aao  hum  Dar  ki  chhati  par  rakh  den  
atmavishvas  ke  jagmagate  diye.  .  .  
aao  hum  bhitar  ke  andhiyar  se  laDen!!  
ankhon  par  bandhakar  patti  
khelna  ankh  michauni  ka  khel  
khoob  bhata  tha  mujhe  
main  tab  socha  karti  ki  kya  hi  maza  aata  
ki  zindagi  ek  dusre  se  chhupte  DhunDhate  beet  jati.  
magar  jaise  jaise  umr  baDhne  lagi  
main  andheron  se  Darne  lagi.  
raton  ko  baDe  chaav  se  suna  karti  thi  
botal  vale  jinn  aur  bhuton  ki  kahaniyan  
magar  ab  hilte  saye  ko  dekhkar  bhi  
rooh  kaanp  uthti  hai.  
ekaant  hamesha  baDa  niji  hua  karta  tha  
use  jiti  thi  main  berok  tok  
bilkul  apni  tarah  se  
par  pata  nahin  
vakt  kab  aur  kaise  itna  badla  
ki  ekaant  par  akelapan  havi  ho  gaya.  
ab  sunsan  akele  mein  
kahin  jane  se  man  Darta  hai.  
umr  chahe  bachpan  ki  ho  ya  pachpan  ki  
khauf  ka  saya  manDrata  rahta  hai  jahan  men  
Darne  lagi  hoon  andheron  se  
nirjan  ekaant  se.  
to  kya  is  Dar  se  main  rok  doon  pyari  bachchiyon  ko  
apni  zindagi  jine  se?  
pabandiyan  laga  doon,  khul  kar  hansne  par?  
chiDiyon  sa  chahakne  par?  
jharnon  sa  bahne  par?  
mahdud  kar  doon  unki  parvaz  
ghar  ki  charadivari  men?  
ghont  doon  unki  avaz  
bhitari  tahkhanon  men?  
jite  ji  maar  doon  
unke  bhitar  ki  nirbhaya?  
toD  doon  unki  adamya  jijivisha?  
asambhav  ko  sambhav  karne  ka  shanadar  sapna?  
aur  kya  Dar  se  dubak  rahna  hi  hai  suraksha?  
juban  par  tale  
aur  ankhon  par  patti  hi  hai  
hifazat  ki  paribhasha?  
ab  vakt  hai  ki  hum  
kalam  se  chheni  ka  kaam  len  
dharadar,  ne  shabd  gaDhen  
badalte  vakt  ke  saath  
kadamtal  karti  paribhashayen  rachen.  
hifazat  aur  suraksha  ki  aaD  men  
dubakne  ke  badle  
hathon  mein  mashalen  liye  aage  baDhen  
gharon  se  bahar  niklen  
door  tak,  der  tak  gahan  andhakar  mein  chalen.  
aao  hum  Dar  ki  chhati  par  rakh  den  
atmavishvas  ke  jagmagate  diye.  .  .  
aao  hum  bhitar  ke  andhiyar  se  laDen!!  
 
    
 
    
        स्रोत : 
                
                                                                    रचनाकार  : अलका सिन्हा 
                             प्रकाशन  : हिन्दवी के लिए लेखक द्वारा चयनित
                         
                                     
                
                
     
    Additional information available 
    Click on the INTERESTING button to view additional information associated with this sher.
    
 
    rare Unpublished content 
    This ghazal contains ashaar not published in the public domain. These are marked by a red line on the left.