हे  हिमालय!  हे  हिमाचल!  
तेरा  बृहद्  आकार,  तेरा  महान्  व्यक्तित्व।  
तेरी  रत्न-विभूतियाँ,  तेरी  अचल  भावना।  
नैन  लुभाते  दृश्य,  लगते  दिव्य,  भव्य  
आकर्षित  करते  सहज  ही  हृदय।  
विभूति  महान्।  हे  हिमगिरि  विशाल!  
युद्ध  हुए,  नहीं  खिन्न  हुआ  तू  
मरे  मिटे  लोग,  हरसा  नहीं  तू  
आया  भी  अकाल  डरा  नहीं  तू  
दहल  उठे  दिल,  गला  नहीं  तू।  
मानव  निर्मित  प्रवचक  यत्र  
मानव  का  अंत  कर  रहा  कैसे—  
देखकर  पत्थर  बना  है  तू?  
अथवा  अखिल  विश्व  को  ख़ुद  ही  
श्रेष्ठ  सुजलयुत  करने  हेतु  
सुहाना,  हिम  का  नीर  धरा  तू?  
नभ  से  सटता  तेरा  मस्तक  
लखने  वायुयान  से  आए  
क्या  बुद्ध  हुआ  तू  शाप  दिया  क्या—  
मस्तक  मेरा  जो  भी  देखे  
मस्तक  उसका  और  न  देखे?  
किंतु  बताऊँ  क्या  हे  गिरिवर!  
वज्र  हृदय  का  है  यह  मानव—  
उसके  अथक  परिश्रम  का  ही  
जैसे  सिरमौर  बना,  तेनसिंग  
कर  आया  शिर-दर्शन  तेरा  
पाया  नाम-मान-सम्मान।  
हुआ  हौसला  पूरा  उसका,  
सफल  परिश्रम,  अमर  बना  वह,  
उसका  नाम  रहेगा,  जब  तक  तू  है  रहता।  
फलतः  हिमगिरि!  तू  अपना  अब  
फर्ज़  निभाना—कामरहित  हो  
अश्रु  बहाते,  विवश  विश्व  को,  
शीतल  जल  की  धार  बहा  
रसमय  कर  जाना।  
                he  himale  he  himachal!  
tera  brihad  akar,  tera  mahan  vekti.  
teri  ratn  vibhutiyan,  teri  achal  bhavna.  
nain  lubhate  drishya,  lagte  divy,  bhavy  
akarshait  karte  sahj  hi  hirdai.  
vibhuti  mahan.  he  himagiri  vishal!  
yudh  hue,  nahin  khinn  hua  tu  
mare  mite  log,  harsa  nahin  too  
aaya  bhi  akal  Dara  nahin  too  
dahal  uthe  dil,  gala  nahin.  
manav  nirmit  pravchak  yatra  
manav  ka  ant  kar  raha  kaise—  
dekhkar  patthar  bana  hai  tu  
athva  akhil  vishv  ko  khu  hi  
shreshth  sujalyut  karne  hetu  
suhana,  him  ka  neer  dhara  tu  
nabh  se  sahta  tera  mastak  
lakhne  vayuyan  se  aaye  
kya  buddh  hua  tu  shaap  diya  kyaa—  
mastak  mera  jo  bhi  dekhe  
mastak  uska  aur  na  dekhe  
kintu  bataun  kya  he  girivar!  
vajr  hirdai  ka  hai  ye  manav—  
uske  athak  parishram  ka  hi  
jaise  sirmaur  bana,  tensing  
kar  aaya  shir  darshan  tera  
paya  naam  maan  samman.  
hua  hausla  pura  uska,  
safal  parishram,  amar  bana  wo,  
uska  naam  rahega,  jab  tak  tu  hai  rahta.  
phalat  himagiri!  tu  apna  ab  
pharz  nibhana—kam  rahit  ho  
ashru  bahate,  vivash  vishv  ko,  
shital  jal  ki  dhaar  baha  
rasmay  kar  jana.  
he  himale  he  himachal!  
tera  brihad  akar,  tera  mahan  vekti.  
teri  ratn  vibhutiyan,  teri  achal  bhavna.  
nain  lubhate  drishya,  lagte  divy,  bhavy  
akarshait  karte  sahj  hi  hirdai.  
vibhuti  mahan.  he  himagiri  vishal!  
yudh  hue,  nahin  khinn  hua  tu  
mare  mite  log,  harsa  nahin  too  
aaya  bhi  akal  Dara  nahin  too  
dahal  uthe  dil,  gala  nahin.  
manav  nirmit  pravchak  yatra  
manav  ka  ant  kar  raha  kaise—  
dekhkar  patthar  bana  hai  tu  
athva  akhil  vishv  ko  khu  hi  
shreshth  sujalyut  karne  hetu  
suhana,  him  ka  neer  dhara  tu  
nabh  se  sahta  tera  mastak  
lakhne  vayuyan  se  aaye  
kya  buddh  hua  tu  shaap  diya  kyaa—  
mastak  mera  jo  bhi  dekhe  
mastak  uska  aur  na  dekhe  
kintu  bataun  kya  he  girivar!  
vajr  hirdai  ka  hai  ye  manav—  
uske  athak  parishram  ka  hi  
jaise  sirmaur  bana,  tensing  
kar  aaya  shir  darshan  tera  
paya  naam  maan  samman.  
hua  hausla  pura  uska,  
safal  parishram,  amar  bana  wo,  
uska  naam  rahega,  jab  tak  tu  hai  rahta.  
phalat  himagiri!  tu  apna  ab  
pharz  nibhana—kam  rahit  ho  
ashru  bahate,  vivash  vishv  ko,  
shital  jal  ki  dhaar  baha  
rasmay  kar  jana.  
 
    
 
    
        स्रोत : 
                
                        पुस्तक  : भारतीय कविता 1954-55 (पृष्ठ 337)रचनाकार  : नादि 
                             प्रकाशन  : साहित्य अकादेमी
                         
                                     
                
                
     
    Additional information available 
    Click on the INTERESTING button to view additional information associated with this sher.
    
 
    rare Unpublished content 
    This ghazal contains ashaar not published in the public domain. These are marked by a red line on the left.