ऊ  हँसी-खुसी  आपन  जीवन  अब  जियइव  मा  असमर्थ  अहय।  
जे  सिच्छक  बना  तदर्थ  अहय।  
पहिले  तौ  पढ़इन  लिखइन  मा  वोहकै  जीवन  अधियाइ  गवा।  
यम्मे  बीएड  तक  पहुँचय  मा  गोइंडे  कै  खेत  बिकाइ  गवा।  
नौकरी  बरे  दौड़त  भागत  फिर  तरुआ  तलुक  खियाइ  गवा।  
हर  गली  खाक  छानत-छानत  जियरा  एकदम  उबियाइ  गवा।  
वोहका  अस  लागय  कबौ-कबौ  जइसे  जिंदगियइ  ब्यर्थ  अहय।  
जे  सिच्छक  बना  तदर्थ  अहय।  
पहिले  तौ  चमचागीरी  मा,  दुइ  चार  साल  बरबाद  करय।  
कुछ  किरपा  कै  आगाह  मिलय  तौ  ओनसे  मिलि  फरियाद  करय।  
फिर  भाय  नियुक्ती  मिलत  मिलत,  अपने  पुरखन  का  याद  करय।  
मुल  आखिर  तक  ऊ  समझि  जाइ,  दुनिया  मा  सबकुछ  अर्थ  अहय।  
जे  सिच्छक  बना  तदर्थ  अहय।  
फिर  कोर्ट  कचहरी  मू  दौड़य  तौ  अधिवक्तय  निकियाइ  
लेंय।  
सब  हांड  मास  अनुमोदन  मा  बाबू-अधिकारी  खाइ  लेंय।  
फिर  कहयँ  कि  तोहरे  पद  कै  तौ  पहिलेन  अधियाचन  भेजा  बा।  
कुछ  उप्पर  चढ़े  चढ़ावा  मुल,  बिगड़े  ना  काम  सहेजा  बा।  
ई  सुनतै  ऊ  अन्धराइ  जाइ,  अब  तनिकउ  कहाँ  समर्थ  अहय।  
जे  सिच्छक  बना  तदर्थ  अहय।  
एहमूं  ऊ  सरबस  खोइ-खंदरि,  जौ  यहि  भारे  मा  झोंकि  देय।  
ओहमूं  आयोग  नियुक्ती  कइ,  फिर  एहकै  बेतन  रोंकि  देय।  
धोबी  कै  कूकुर  बनिके  ऊ,  चारिउ  मूं  दौड़ा  फिरा  करय।  
केहु  सुनय,  न  सूझय  ऊँच-नीच  सबके  गोड़े  पै  गिरा  करय।  
भगवान  बचावा  तुहीं  तनी  अब  बहुतै  होत  अनर्थ  अहय।  
जे  सिच्छक  बना  तदर्थ  अहय।  
जे  बीस  बरिस  से  जादा  से  सिच्छा  कै  अलख  जगावत  बा।  
सरकारी  बेतन  लेत  अहय  डटिके  जे  रोज  पढ़ावत  बा।  
ऊ  आखिर  भाय  बुढ़ौती  मा  अब  तुहीँ  बतावा  जाय  कहाँ।  
दइ  दिहिस  जवानी  तोहका  तौ  यहि  पन  मा  माँगय  खाय  कहाँ।  
सुपरीम  कोट  मू  टुकुर-टुकुर  ताकत  बनिके  असमर्थ  अहय।  
जे  सिच्छक  बना  तदर्थ  अहय।  
जेकरी  हड्डी  पै  चढ़ि  के  ई  दिन  राति  कबड्डी  खेलति  बा।  
सरकार  निकम्मी  ओनहीं  का  नाजायज  कहि  के  ठेलति  बा।  
हर  बार  इलेक्शन  मतगणना  ये  नहीं  सब  मरि  के  करा  करयँ।  
बनि  जायँ  विधायक  एमएलसी  तौ  एनहीं  का  अधमरा  करयँ।  
छल  कपट  ग्रस्त  यहि  जीवन  कै,  अब  तुहीं  कहा  का  अर्थ  अहय।  
जे  सिच्छक  बना  तदर्थ  अहय।  
                uu  hansi  khusi  aapan  jivan  ab  jiyiv  ma  asmarth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
pahile  tau  paDhin  likhin  ma  vohakai  jivan  adhiyai  gava.  
yamme  biyeD  tak  pahunchay  ma  goinDe  kai  khet  bikai  gava.  
naukari  bare  dauDat  bhagat  phir  tarua  taluk  khiyai  gava.  
har  gali  khaak  chhanat  chhanat  jiyra  ekdam  ubiyai  gava.  
vohka  as  lagay  kabau  kabau  jaise  jindagiyai  byarth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
pahile  tau  chamchagiri  ma,  dui  chaar  saal  barbad  karay.  
kuch  kirpa  kai  agah  milay  tau  onse  mili  phariyad  karay.  
phir  bhaay  niyukti  milat  milat,  apne  purkhan  ka  yaad  karay.  
mul  akhir  tak  uu  samajhi  jai,  duniya  ma  sabkuchh  arth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
phir  kort  kachahri  mu  dauDay  tau  adhivaktay  nikiyai  
lenya.  
sab  haanD  maas  anumodan  ma  babu  adhikari  khai  lenya.  
phir  kahayan  ki  tohre  pad  kai  tau  pahilen  adhiyachan  bheja  ba.  
kuch  uppar  chaDhe  chaDhava  mul,  bigDe  na  kaam  saheja  ba.  
ii  sunatai  uu  andhrai  jai,  ab  tanikau  kahan  samarth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
ehmun  uu  sarbas  khoi  khandari,  jau  yahi  bhare  ma  jhonki  dey.  
ohmun  aayog  niyukti  kai,  phir  ehakai  betan  ronki  dey.  
dhobi  kai  kukur  banike  uu,  chariu  moon  dauDa  phira  karay.  
kehu  sunay,  na  sujhay  uunch  neech  sabke  goDe  pai  gira  karay.  
bhagvan  bachava  tuhin  tani  ab  bahutai  hot  anarth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
je  bees  baris  se  jada  se  sichchha  kai  alakh  jagavat  ba.  
sarkari  betan  let  ahay  Datike  je  roj  paDhavat  ba.  
uu  akhir  bhaay  buDhauti  ma  ab  tuhin  batava  jaay  kahan.  
dai  dihis  javani  tohka  tau  yahi  pan  ma  mangay  khaay  kahan.  
suprim  kot  mu  tukur  tukur  takat  banike  asmarth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
jekri  haDDi  pai  chaDhi  ke  ii  din  rati  kabaDDi  khelati  ba.  
sarkar  nikammi  onhin  ka  najayaj  kahi  ke  thelati  ba.  
har  baar  ilekshan  mataganna  ye  nahin  sab  mari  ke  kara  karayan.  
bani  jayan  vidhayak  emelsi  tau  enhin  ka  adhamra  karayan.  
chhal  kapat  grast  yahi  jivan  kai,  ab  tuhin  kaha  ka  arth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
uu  hansi  khusi  aapan  jivan  ab  jiyiv  ma  asmarth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
pahile  tau  paDhin  likhin  ma  vohakai  jivan  adhiyai  gava.  
yamme  biyeD  tak  pahunchay  ma  goinDe  kai  khet  bikai  gava.  
naukari  bare  dauDat  bhagat  phir  tarua  taluk  khiyai  gava.  
har  gali  khaak  chhanat  chhanat  jiyra  ekdam  ubiyai  gava.  
vohka  as  lagay  kabau  kabau  jaise  jindagiyai  byarth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
pahile  tau  chamchagiri  ma,  dui  chaar  saal  barbad  karay.  
kuch  kirpa  kai  agah  milay  tau  onse  mili  phariyad  karay.  
phir  bhaay  niyukti  milat  milat,  apne  purkhan  ka  yaad  karay.  
mul  akhir  tak  uu  samajhi  jai,  duniya  ma  sabkuchh  arth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
phir  kort  kachahri  mu  dauDay  tau  adhivaktay  nikiyai  
lenya.  
sab  haanD  maas  anumodan  ma  babu  adhikari  khai  lenya.  
phir  kahayan  ki  tohre  pad  kai  tau  pahilen  adhiyachan  bheja  ba.  
kuch  uppar  chaDhe  chaDhava  mul,  bigDe  na  kaam  saheja  ba.  
ii  sunatai  uu  andhrai  jai,  ab  tanikau  kahan  samarth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
ehmun  uu  sarbas  khoi  khandari,  jau  yahi  bhare  ma  jhonki  dey.  
ohmun  aayog  niyukti  kai,  phir  ehakai  betan  ronki  dey.  
dhobi  kai  kukur  banike  uu,  chariu  moon  dauDa  phira  karay.  
kehu  sunay,  na  sujhay  uunch  neech  sabke  goDe  pai  gira  karay.  
bhagvan  bachava  tuhin  tani  ab  bahutai  hot  anarth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
je  bees  baris  se  jada  se  sichchha  kai  alakh  jagavat  ba.  
sarkari  betan  let  ahay  Datike  je  roj  paDhavat  ba.  
uu  akhir  bhaay  buDhauti  ma  ab  tuhin  batava  jaay  kahan.  
dai  dihis  javani  tohka  tau  yahi  pan  ma  mangay  khaay  kahan.  
suprim  kot  mu  tukur  tukur  takat  banike  asmarth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
jekri  haDDi  pai  chaDhi  ke  ii  din  rati  kabaDDi  khelati  ba.  
sarkar  nikammi  onhin  ka  najayaj  kahi  ke  thelati  ba.  
har  baar  ilekshan  mataganna  ye  nahin  sab  mari  ke  kara  karayan.  
bani  jayan  vidhayak  emelsi  tau  enhin  ka  adhamra  karayan.  
chhal  kapat  grast  yahi  jivan  kai,  ab  tuhin  kaha  ka  arth  ahay.  
je  sichchhak  bana  tadarth  ahay.  
 
    
 
    
        स्रोत : 
                
                                                                    रचनाकार  : अनुज नागेंद्र 
                             प्रकाशन  : हिन्दवी के लिए लेखक द्वारा चयनित
                         
                                     
                
                
     
    Additional information available 
    Click on the INTERESTING button to view additional information associated with this sher.
    
 
    rare Unpublished content 
    This ghazal contains ashaar not published in the public domain. These are marked by a red line on the left.